بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی پَنجگُور ہنکین ءَ نوشت تاک ءِ سر ءَ یک ھیلکاری دیوانے ہنکینی کارمستر نسرت بلوچ ءِ سروکی ءَ برجم داشتگ۔دیوانءِ سرھال نوْشت تاک ءِ نبشتانک ”بلوچ راجی جُنز 1920-1948“ اَت۔
ترانکار: لٹریچر کمیٹی ءِ باسک برمش بلوچ
دیوان ءِ بنداتءَ سنگت ءَ گُشت کہ مرچیگیں بلوچ راجدوستی ءِ روتگ ءُ ریشگ گوں 1920 ءَ بندات بوتگیں بلوچ راجدوستی ءَ جُنزءَ بندوک اَنت چیا کہ 1920 ءِ بلوچ جُنز ہما جُنز بیت کہ اودءَ جُنز ءَ را یک سیاسی اسٹرکچر ( انجمن اتحاد بلوچاں) ءُ سیاسی لٹریچر گون بیت ءُ انگریز کبزہ گیرءِ ھِلاپءَ تمنی اسٹرکچرءِ جاھءَ سیاسی اسٹرکچر جوڑ کن اَنت ءُ راجی جُنزءَ دیمءَ بر اَنت۔
دیمتِرءَ سنگتءَ 1920ءِ بلوچ راجی جُنزءِ سروک یوسف عزیز مگسی ءِ زِند ءُ آئی ءِ سیاسی چِستءُ ایر ءُ 1920 ءِزمانگءِ راجی بامردانی گپ ءُ باوست کُت۔
یوسف عزیز مگسی انجمن اتحاد بلوچاں گل ءِ سروکءُ بنداتی کارانی تَہ اولی مزنیں کرداراں چہ یکے کہ آئی ءَ چہ کراچیءَ روتاک، ماہتاکءُ تاکبند چہ وتی جندءِ ھرچ ءَ چاپ ءُ شنگ کنائینت ءُ اِش لٹریچرءَ گَل ءِ بازیں کمُک کُت۔ 1920 ءِ بلوچ نیشنلزم، ماڈرن نیشنلزم ہم لیکگ بیت چیا کہ ایش راجدوستی ہما وھدءَ ردوم زوریت کہ سنڈیمن ءِ رواج داتگیں سرداری نزام ءِ ھِلاپءَ جُنز جُنزینگ بنت چیا کہ پارٹی ءِ رھشونانی منّگ ہمے بیت کہ آ ہمنچو سرداری نزامءَ نِزور ترّینگءَ سوبمند بنت بزانکہ آما انگریز ہمنچو رنگءَ نزور ترینتگ، انگریز ءِ بھر بانگ کُتگیں بلوچ مھلوک ءِ ہاترءَ جتا جتائیں ھندءُ دمگاں مراگش اڈ دئیگ بیت، چُشکہ انجمن اتحاد بلوچاں یِ سنگتانی باوستءَ پد سندھ ءِ دمگ جیکب آبادءَ 27 دسمبر 1932 ءَ سئے روچی مراگِشے ”بلوچستان اینڈ آل انڈیا بلوچ کانفرنس” ءِ نامءَ ایرکنگ بیت ءُ اِش کانفرنس ءَ قلات اسٹیٹ ءِ بلوچ مھلوک ءَ ھوار پنجاب ،سندھ ءُ لیز دمگانی بازیں بلوچ مھلوک بھر زُوریت، اِش کانفرنسءِ بنداتی تران خیرپور ریاستءِ سرداد میر علی نواز تالپور کنت ءُ اے کانفرنس ءَ عبدالصمد اچکزئی ہم چہ پشتونانی نیمگءَ ساڈی بیت اِنت۔
ایش اولی رند بیت کہ بلوچ سیاست ءَ یک مُھکمیں اسٹرکچرے دئیگ بیت ءُ چہ گُوَستءَ گِہتریں رنگےءَ جُنزینگ بیت انت۔ 1920 ءِ زمانگءَ یوسف عزیز مگسی لاہور ہمدرد تاکءَ یک نبشتانکے ماں ”فریاد بلوچستان“ نامءَ نبشتہ کنت، اے نبشتانک ءِ توک ءَ یوسف عزیز مگسی چہ بلوچ مھلوک ءَ یکجاہی ءِ لوٹ ءَ کنت۔ آہاں انگریز سامراج ءِ ھِلاپءَ چِست بوگ ءِ سکینءَ دنت، یوسف عزیزمگسی ءِ ایش نبشتانک بلوچ سیاستءِ نبشانکی دروشُمءَ اولی لٹریچر ءُ یوسف عزیز مگسی ءِ سیاسی زندءِ بندات پدر بیت اِنت۔
دیمترءَ سنگتءَ تران کنانءَ گُشت کہ چوں بیستُمی کَرن ءَ وھدے روسءِ سوشلسٹ آشُوب کئیت اِنت گڑا اے آشوب سرجمیں دنیاءَ بازیں ایردستیں راج آں سانمند کنت، بیستُمی کرن بیت کہ وھدے لہتیں ورناھ 1920ءِ زمانگءَ دری ملکاں پہ وانگءَ رونت، وہدے واتر کہ بنت گڑا پہ بلوچ راجی جیڑہ ءِ گیش ءُ گیواری ءَ یک سیاسی گلے جوڑ کن اِنت۔ کجام وڑ ینگ بلوچ گل جوڑ کنگ بیت ءُ پدا ینگ بلوچ انجمن اتحاد بلوچ ءِ دروشُمءَ مٹ بیت ءُ گُڈسرءَ انجم اتحاد بلوچ ءَ قلات اسٹیٹ نیشنل پارٹی ءِ نامءَ دئینت۔
1931ءَ انجم سرجمءَ وتی سیاسی چِستءُ ایرانی بنداتءَ کنت ءُ گوں سئے بُنکی لوٹاں دیمءَ کئیت
:1 قلات ریاستءِ تَہ ءَ رھبندی مٹّی ءُ بدلی۔
:2سرجمیں بلوچستان ءِ دوبر ھوار (Unify)کنگ۔
:3بلوچ ڈیھ آزاد کنگءُ آئی ءِ وتواجھی ءِ منّگ۔
دیمترءَ سنگتءَ 1920 ءِ دگہ یک راجی بامرد بزانکہ عبدالعزیز کردءِ سر ءَ گپ کنانءَ گُشت کہ بلوچ رجدوستی جنزءِ یک ڈَلَگیں نامے عبدلعزیز کرد ِانت کہ آئی ءِ سیادی چہ لس بلوچ کھولےءَ بوتگ ءُ آ انجمن اتحاد بلوچاں گَل ءِ کارگُشاد بوتگ ایشی ءَ ھوار ھوار عبدالعزیز کرد نصیر خان ءِ،پیش کُتگیں گریٹر بلوچستان ءِ سیمسرانی نکشہ ءَ گریٹر بلوچستانءِ منّوگر بوتگ، ہما نکشہ کہ میر نصیر خان نوریءَ پیش کتگ۔
جنوری 1934ءَ عبدالعزیز کرد یک نبشانکےءِ دروشُمءَ لیز دمگ ( شال، بولان، نصیر آباد، بگٹی تمنانی لہتیں دمگ ) ایشانی دوبر قلات ریاستءَ ھوار کنگ ءِ لوٹءَ کنت کہ ہمے نبشتانک ءِ نبشہ کنگ ءِسوب ءَ عبدالعزیز کرد دزگیر کنگ ءُ سئے سال ءَ بندیگ کنگ بیت انت۔ عبدالعزیز کرد سنگتاں کلوھ کنت کہ ” وتتی ڈیھءِ بِستارءَ سرپد بہ بئیت ءُ انگریز ءِ ھِلاپءَ رھبند جوڑ بہ کن اِت ءُ بلوچستانءِ جیڑہ ءَ گوں ہندوستان ءِ چمّاں مَہ چار اِت، وتی سیاسی گل آں گیش مھکم تِر بہ کن اِت۔
1934ءَ میر اھمد یار ھان یوسف عزیز مگسی ءَ برتانیہ ءَ کاسد کنت، یوسف عزیزگسی برتانیہ ءَ گوں انگریز سرکار ءِ مردماں لیز دمگاں بلوچستانءَ دوبر ھوار کنگ، قلات ریاست ءِ تَہ ءَ مٹّی ءُ بدلی آرَگ، ءُ بلوچستان ءِ آجوئی ءّ بابتءَ ھبر کنگ بیت بلے برتانیہ ایش لوٹاں نہ منّیت، یوسف عزیز مگسی کہ وھدے چہ برتانیہ ءَ واتر بیت گڑا کئیت بلوچستانءَ گوں سنگتاں باوست کنت کہ انگریز ھلاپءَ ابید چہ سِلاھ بندیں جُھدءَ بلوچستان ءِ جیڑہ ءَ دگہ توجیل نیست بلے 1935 ءَ ماں شالءَ زمین چنڈ بیتءُ یوسف عزیز مگسی نمیران بیت پمیشکا سلاھبندیں جھد ءِ ھیال اوشت ءِ آماچ بیت۔
دیمءَ سنگتءَ تران کُت ءُ گُشت کہ انجمن ءِ پگری سنگت یوسف عزیز مگسی ءِ مرگءَ رند 1937 ءَ بلوچستانءِ دمگ سبّیءَ دیوان ایر کن اَنت ءُ اے دیوانءَ انجمن اتحاد بلوچاں گَلءَ ماٹو کن اَنت ءُ نوکیں گَلے بزانکہ ”قلات اسٹیٹ نیشنل پارٹی ” ٹہین اَنت کہ ایشی باسک وانندھءُ زانتکاریں سر بنت، عبدالعزیز کرد،غوث بکش بزنجو، گل ھان نصیر، او دگہ باز رھشون قلات اسٹیٹ نیشنل پارٹیءَ ھوار بنت۔
6 جولائی 1939ءَ پارٹی ءِ سنگتانی دیوانے ماں مستونگ ءَ ایر کنگ بیت کہ چہ سرکارءِ نیمگءَ داشتگیں سردار ایش دیوان ءِ سر ءَ اُرش کن اَنت ءُ دیوان ءَ بے سوب کن اَنت، انگریز ءِ داشتگیں سردار مھمد ھان شاھوانی چہ انگریزاں قلات اسٹیٹ نیشنل پارٹی ءِ سرا بندِش، پارٹی ءِ باسکانی دزگیری ءُ سرجمیں لٹریچر ءِ بند کنگ ءِ لوٹءَ کنت۔
20 جولائیءَ پاٹی ءِ سرءَ بندش جنگ بیت، پارٹی رھشون قلات اسٹیٹءَ چہ در کنگءُ شال(لیز ایریا)ءَ دیم دئیگ بنت، سنگت وتی کاراں مدان مدانءَ چہ شالءَ دیمءَ برگءِ جھد کنان بنت۔
1946ءَ وھدے انگریز کابینہ ھندوستانءَ روت پہ ھندوستانءِ آجوئی جیڑھانی گیشینگءَ گڑا پارٹی ءِ سنگت میر اھمد یار ھانءِ ہمراھداریءَ کن اَنت، میر اھمد یار ھان بلوچستانءِ آجوئی ءِ یک کانودی کیسے جوڑ کنت کہ آئی ءِ توکءَ اے گپ گشینگ بیت کہ قلات ریاست ءِ بستار چو نیپالءِ وڑءَ اِنت کہ تچکءَ تچک گوں برتانیہ اے منگ نامگ ءِ بُنیات ءَ ھوار اِنت ءُ قلات ریاستءَ گوں ھندوستانءُ برٹش ءَ ھچ وڑیں دستءُ داوا نیست۔
11اپریل 1947ءَ بلوچستانءِ آجوئی ءِ جار پنتاکے ءِ دروشُمءَ چاپ کنگ بیت۔ 11 اگست 1947ءَ بلوچستان ءِ آجوئی اے جار پرّینگ بیت۔ 15 اگست 1947 ءَ ھان اھمد یار ھان وتواجھیں بلوچستان ءِ سروکیءَ کنانءَ بلوچانی یک مزنیں مُچّی ئے ءِ اندرءَ بلوچی زبانءَ گُشانک دنت ءُ بلوچستانءِ بیرک مِکّ کنگ بیت۔
دیوانءِ گُڈسرءَ یک یکءَ سنگتانی جُست پَسّو کنگ بوت اَنت ءُ دیوانءِ ھلاسی ءِ جار جنَگ بوت۔
بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی
