بلوچستان کتاب کاروان و زوراکی نا گواچی مروکا کتاباک
نوشتہ کار: نزیر بلوچ
بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی اسہ خوانندہ گل ئسے نا دروشم ئٹ بلوچ خوانندہ و بلوچ راج ئکن چندی گچین و ارزشت تِخوکا پروگرام آتے بناء کرینے۔ اندا پروگرام آتیان اسِٹ ئس “بلوچستان کتاب کاروان” ام ارے۔ گل ئنا نیمہ غان بناء کننگوکا دا کمپیئن اسہ باز گچینو و بھلو کاریم ئسے، ہرا نا مسخت دادے کہ بلوچ چاگڑد ئٹ خواننگ نا اسہ دود ئس ودی کننگ مرے و کتاب آتون خُڑکی تخوکاتے جہان نا جوان انگا ادب اڑزانی ئٹ دُوئی مرے۔ سال 2017 ٹی بساک نا پارہ آن بناء کننگوکا “بلوچستان کتاب کاروان” اینو اسکان سوگوی و سرسہبی ئٹ برجاء ءِ و بلوچستان نا ہر شار، خلق و گدان اسکان تالان مسونے۔ دا گچین آ کاروان چراغ دُوٹی تہاری تے ایسر کننگ نا باریم ءِ تینا کوپہ غاتیا ارفسہ و مُچا بلوچ ڈیہہ ئٹ گام خلسہ بلوچ راج ءِ چاہند نا پِڑ آن واخب کننگے۔
اگہ نن کتاب نا بابت ئٹ گپ کین و خوانن گُڑا ننے کتاب آتا ارزشت چٹ گیشتر خننگ ئٹ بریک۔ کتاب، ہراکہ راج آتے سرسہبی نا مِزل اسکان سر کیک و اوفتا بروکا دے تے سینگار کرسہ زیبائی بشخِک۔ کتاب ہمو نہادی آ گِڑا ءِ کہ نن دا نا ارزشت نا بابت اخس نوشتہ کین و خوانن پدا ام کمبوتی سلِک۔ اینو اگہ جہان ئٹی اخس ام راج سرسہب مسونو و شادکامی نا زند ئس تدیفنگ ءُ گُڑا دا نا پَد ئٹ کتاب و چاہند نا بھلو دُو ئس ارے۔ اندا راج آتا ٹیکنالوجی نا پِڑ آن الیس زند ئنا ایلو پڑ تسکان سرسہب و بھلو تاغت جوڑ مننگ نا سوَب چاہند و کتاب تون خُڑکی ءِ۔ اینو جہان ئٹ باز انگا ملک آک بھلو تاغت پاننگرہ و تیوہ راج آتے تینا تاغت نا منوک جوڑ کرینو و اندُن ہرکس اوفتون تینا سیالی ءِ جوڑنگ نا کوشست ئٹی ءِ۔ دا ملک آتا بھلا تاغت و سرسہبی نا فلسفہ کتاب خواننگ و چاہنداری نا پِڑ اسکان مننگ ءِ۔
ایلو نیمہ غا کہ وختس نن بلوچستان نا ساڑی حالیت نا جاچ ءِ الینہ گڑا داڑے نن خنینہ کہ زوراک نا ٹہفوک کاریم (Policy) تا رِدئٹ خواننگ جاہ و خوانندہ تیکن چندی اڑاند آک ودی کننگانو۔ خواننگ نا جاغہ آک فوجی کیمپ آتیٹ مٹ مسونو و خوانندہ غاک پروفائلنگ، دھڑکو تننگ و بیگواہ کننگ نا جنجال آتون مون تننگ ءُ۔ بلوچستان نا بھاز انگا ہند آتیٹی خواننگ جاہ نا کمبوتی ءِ ولے دا مچا جیڑہ غاتون مون تننگ آن پد ام بلوچ اُلس نا کتاب و چاہند تون مِہر بے مٹ ءِ، امر کہ وسعت اللہ خان پائک کہ “بلوچ نَت ئٹ متکنو چوّٹ ئس کیک ولے تینکن پُوسکنو کتاب ئس الیک۔”
بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی دا مچا گِڑا تے ماریسہ ساڑی آ وخت ئنا غُٹ آن بھلا و ارزشت تِخوکا پروگرام “بلوچستان کتاب کاروان” ءِ بناء کیک و دا گچینا کاروان ءِ تیوہ غا بلوچ ڈیہہ ئٹ تالان کیک تانکہ بلوچ اُلس چاہنداری نا پِڑ آ گام خلے۔ ایہن ام جہان ئٹی کہ امرو ادارہ ئس مسونے گڑا اوڑتون تینا راج ءِ مون مُستی دننگ کن چندی دلیل و پروگرام آک مسونو، اندا وڑ ئٹ بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی نا خُڑکا بلوچ راج ءِ مون ُستی دننگ و سرسہبی نا ٹُل اسکان سر کننگ نا دلیل خواننگ و چاہنداری نا پِڑ ءِ کہ بساک اندا نا ردئٹ بلوچ راج ءِ خوانندہ (Educate) کننگ خوائک، اندا خاطر آن بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی دا گِڑا نا ماریک کہ سرسہبی نا اولیکو خِشت کتاب، شعور و چاہنداری ءِ۔ بساک و ایلو چاہندار آ بندغ آتا جہد و کوشست آتیان پد اینو بلوچ قوم دا ریجن نا باشعور ءُ راج ئس پاننگک ہرا نا سیالی چاہنداری تون تفوکے، دا نا مثیل ننے زُوت ئنا کتاب مُچی تیان رسینگک ہراڑے اسہ چُنکو خلق ئسے نا مخلوق تینکن بھلو کچ ئسے ٹی کتاب دُوئی کرینے، دُن کہ بولان نا ہند مچھ، ڈھاڈر و خضدار نا ہند زہری و کرخ نا کتاب مُچیک مسر۔ دا اندا گِڑا نا شاہدی تیک کہ بلوچ اسہ سمائی و شعور تخوکو راج ئسے ہرا نا کتاب و چاہند تون بھلو مہر ئس ارے۔ بلوچستان ئٹی کتاب آتون دا خُڑکی اندن ایہنو عمل ئس اف بلکن دا ہمو گواچن آ ادارہ غاتا و خاص وڑئٹ بلوچستان کتاب کاروان نا ہفت سال ئنا کمپیئن، جہد و کوشست آتا سوَب ءِ۔
بساک دا کاروان نا ردئٹ مچا بلوچستان ئٹی اسہ خوانندہ چاگڑد ئس جوڑ کننگ و بلوچ خوانندہ غاتے جہان نا ایلو راج آتا ہمسری اسکان سر کننگ نا جہد ءِ کننگے۔ بلوچ خوانندہ غاتے چاہنداری نا پِڑ آ سوگو کننگ بساک نا بناہی مسخت ءِ و اندا خاطر کن گل تینا مچا تاغت ءِ بلوچ راج و خوانندہ تیکن اسٹ کرینے کہ اوفک کتاب، شعور و چاہند نا پڑ آ بننگ ئٹ سرسہب مریر، انتئے کہ جہان ئٹی ہچو راج ئس بیدس علم و چاہنداری آن مون مُستی بتنے۔ اینو بیست و یکمی کرن ئٹ جہان نا بھلا تاغت آک چاہند نا پڑ آ تینے منفینو و اسہ سوگو ءُ دروشم ئسے ئٹ مون مُستی سلوک ءُ، ہرانا مثیل اسرائیل و امریکہ نا ارے کہ اوفک ٹیکنالوجی نا پڑ آ مچا دنیا تون اوار ایلو بھلا تاغت آتے ام ہبکہ کرینو و اندُن تینے سوگو ءُ دروشم ئسے ئٹ مُستی ایسونو۔
گُڑا دا وخت ئٹ بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی نا خواست و پروگرام تینٹ راستی ءِ پاش کیک کہ دا ٹیکنالوجی نا جہان ئٹ راج آک مُسکوہی شیف و بُڑزی تیٹ سرسہبی نا پڑ آ سر مننگ کپسہ بلکن چاہنداری نا غُٹ آ پہناد آتے خواننگ و سرپند مننگ ئٹ سرسہبی و آسراتی نا ٹُل آتیکان سر مننگ کیرہ۔ بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی نا جُنز (بلوچستان کتاب کاروان) اندا خواست آتے سرپند مریسہ تیوہ بلوچستان نا ہر ہند، خلق و شار تیٹ گوہی کننگے کہ بلوچ اُلس زیات آن زیات کتاب خوانے، تینے سرپند مرے و اندُن جہانی خواست آتے پوہ مریسہ تینا مُخ ءِ تفے و تُرندی ئٹ گام خلے۔ بلوچستان و ایب کیب ئنا گواچن آ راستی تیان واخب مرے و تینا مزل نا سرسہبی کن گچینو کسر دُوئی کے۔
تدوکا سال آتا وڑ ئٹ دا جار ام پوسکنا سال ئنا بناء مننگ تون بلوچستان کتاب کاروان تیوہ بلوچستان ئٹ سوگو ءُ دروشم ئسے ئٹ تالان ءِ و ہر خلق و گدان اسکان چاہنداری نا چراغ ءِ چرخ تننگے کہ بلوچ راج چاہند نا پڑ آ برے، خوانے و سرپند مرے و ساڑی آ وخت ئنا جیڑہ غاتون مون تِرسہ تینا بروکا دے تیکن گچین و اڑزان ءُ کسر دُوئی کے و اندن تینا پجار و بولی تا رکھ ئکن گام ارفے۔ بلوچ ڈغار نا خواست آتے ماریسہ بساک نا کاروان برجاء مزاجی و سوگوی ئٹ مُستی گام خلسہ ءِ۔
کتاب و ریاستی زوراکیک:
اگہ نن جہانی دیہاڑ نا جاچ ءِ الین، پٹِن و خوانن گُڑا مدام اسہ گڑا ئس ننا مون آ بریک کہ ہر ہمو جاغہ آ کہ اسہ پیشن نا تاغت ئس بسونے و ہمو ڈغار ءِ کوزہ کرینے گڑا اونا اولیکو جلہو کوزہ مروکا اُلس آ دا مسونے کہ ہمو ہند ئنا زانتکار، خوانندہ و پولکار آتے دزگیر کننگ، دھڑکو تننگ و کسفنگ نا گواچی کرینے۔ کوزہ مروکا راج ءِ خواننگ و چاہند نا پِڑ آن مُر تخنگانے و اوفتے ایلو چاگڑدی گندہی، دُنکہ نشہ، دُزی، اِسٹ ایلو ءِ خلنگ و پین چندی مالو آن ٹہفوک کاریم تیٹ اختہ کننگاکہ۔ کوزہ گیر دا مُچا کاریم تے کننگ آن پد آسراتی ئٹ تُوسکہ و اڑزانی ئٹ اوفتا زی آ راج کریکہ۔ جہان ئٹ ہراڑے ام اسہ کوزہ گیر ئس تدینگانے یا دسکان ساڑی ءِ او مدام کوزہ مروک آتا کتاب، شعور و چاہنداری آ رکھ خلکُنو و خلنگے، انتئے کہ او دا گِڑا غان جوان سرپند ءِ کہ اگہ دافک خوانار و تینے و تینا ڈغار ءِ پوہ مسر گُڑا کنا برخلاف بَش مرور و کوزہ غان نمن مرور۔ کتاب و چاہند آ رکھ خلنگ نا زوت ئنا مثیل ئس فلسطین نا ارے کہ ہراڑے کوزہ گیر اسرائیلیک اسہ کتاب نا دکان ئسے آ جلہو کرسہ کتاب بہا کروک اِرا ورنا ءِ دزگیر کیرہ۔
اندن اگہ نن بلوچستان نا بابت ئٹ گپ کین و مُسکوہی بیدادی تے خوانن گُڑا داڑے ام بلوچ راج ریاست نا ٹہفوکا چندی ویل تتون مون تننگ ءِ۔ اندن بلوچ الس ءِ ام ریاست خواننگ و چاہند نا پڑ آن مُر تخانے و راج ءِ چٹ بھاز ویل آتا گواچی کرینے، ہراڑے خواننگ جاہ تیٹی خوانندہ غاتا جاغہ آ فوجی و ریاستی ڈیتھ اسکواڈ نا بندغاک ہند جوڑ کرینو و ایلو نیمہ غا اگہ بلوچ ورنا ئس خوانک و چاہنداری تخک و دافتا مونا سلِک و راستی نا گپ ءِ کیک گُڑا پروفائلنگ، خُلیفنگ و بیگواہی نا گواچی کننگ مریک۔ تیوہ غا بلوچستان ئٹی ریاست نا نیمہ غان کتاب، شعور و چاہنداری آ رکھ خلنگانے و بلوچ اُستاد، زانتکار، پولکار، خوانندہ، خواننگ جاہ و کتاباک ریاستی زوراکی تا گواچی ءُ۔ بلوچ ڈغار نا زی آ کروکا دا مُچا چم بازی و اٹکل آتا مسخت بیرہ اندادے کہ نن تینا گواچن آ جیڑہ غان ناسرپند مرین و ایلو چنکا چنکا جیڑہ غاتیٹی اختہ مرین و ہچو گڑا ئسے نا بابت لائخی تخپن۔ اندن کہ بیگواہ غا بلوچ کسرشون ذاکر مجید پائک کہ “جہان ئٹ اخس کہ کوزہ گیر رہینگانو اوفتے دا ہیت ئنا جوان وڑ ئٹ سماء مسنے کہ اگہ دا غلام آک خوانور گڑا پگہ نا دے ننا برخلاف بش مرور و جنگ کرور۔ پگہ نا دے اگہ اسہ غلام ئس جہاز چلفنگ ہیل کرے گڑا او جہاز ءِ کوزہ گیر نا برخلاف کاریم ئٹ ہتو، اندا خاطر آن دا ریاست ننے انتئے خوانفو؟”
بلوچستان ئٹی کتاب و چاہند آ رکھ خلنگ نا ریاستی پالیسی چٹ مالو آن بناء مسوسس ولے دا تینا گندہ غا دروشم ئٹ ہمو وخت بس کہ وختس کیچ ئنا شار تربت ئٹی بلوچ ورناک و اوفتا کتاباک بیگواہ کننگار۔ داکان پد آواران نا ہند جاھو ٹی اُستاد علی جان نا اُرا غا جلہو کننگک و اودے شہید کننگ آن پد اونا کتابجاہ ام خاخر نا گواچی کننگک۔ اندا لڑ برجاء سلِک و دا نیام ئٹ بلوچستان نا جتا جتا انگا خلق و شار تیٹی کتاب، کتابجاہ و کتاب خوانوکاک ریاستی زوراکی تا گواچی مریرہ۔
اندُن ہرازدے آن کہ بلوچستان کتاب کاروان بناء مسونے ہموزدے آن ریاست نا پارہ غان چندی چم بازی و اٹکل آک ام برجاء ءُ، وخت ئس کتاب بہاء کروکا ورنا تے خُلیس نا گواچی کننگک و اندن وختس کتاب آتا جند ام دزگیر کننگک۔ دا سال ئنا بناء تون اسہ وار پدا بساک کتاب کاروان نا بناء ءِ کرے و مُچا بلوچستان ئٹی کتاب مُچی تا بھلو لڑ ئس برجاء مس۔ اندا لڑ ئنا اولیکو کتاب مُچی ٹیپُل ئٹی برجا ئس کہ ریاستی پولیس و ایلو ڈھکوک ادارہ غاتا بندغاک بسر و بساک نا سنگت آتے پروفائلنگ و دھڑکو ترسہ خُلیفنگ نا بےسہب کوشست کریر و اندن کتاب مُچی ءِ زوراکی ئٹ ایسر کریر۔ ریاستی آمخی انداڑے ایسر متو بلکن داکان پین گیشتر مسک۔ کوہ سلیمان نا بھاز انگا ہند آتیا کتاب مُچی اڈ تروکا ورناک اندا وڑ ئنا ویل آتون مون تسر و اوفتا کاریم نا مون ئٹ چندی اڑاند آتے ودی کننگا۔ ریاست نا رویہ بلوچ راج ئتون اولیکو دے آن اندن مسونے کہ او بلوچ نا خواننگ و چاہنداری آن خُلیس نا گواچی مریک و پدا ہمو خوانندہ غا ورنا ءِ تینا زوراکی نا گواچی کیک و زندان ئٹی سُہیل نا دروشم ئٹ بندی کیک یا حیات نا وڑ ئٹ سُم تا گواچی کرسہ شہید کیک۔ گوادر ئٹی بساک نا کتاب کاروان برجاء ئس کہ اوڑے اسہ جار پدا ریاستی پولیس سر مریک و داسہ او بیرہ کتاب مُچی ءِ ایسر کپک بلکن بساک نا باسک آتے کتاب آتون اوار دزگیر کرسہ زندانی کیک۔ دا ورناک زوراک نا مون آ بیرہ دا خاطر آن ڈوہدار ئسرہ کہ اوفک تینا راج ئٹی چاہنداری نا چراغ ءِ رُژن کننگ نا کوشست کریرہ۔ اندا گوادر ئٹی چندی چاگڑدی گندئیک لس ءُ و اندا گندئیک ریاست نا دُو ئنا شیف آن مننگ ءُ، داڑے کتاب آ رکھ خلنگ نا مسخت بیرہ اندادے کہ او گوادر نا مخلوق ءِ مدام اندا تہاری تیٹی تخنگ خوائک۔ دا اسہ گواچن ئسے کہ جہان نا ہر ہمو جاغہ آ کوزہ کروک، کوزہ مروکا تون اندا رویہ ءِ تخانے و داڑے بلوچ نا ریاست تون ام سیالی بیرہ اندادے۔ گوادر آن پد حب چوکی ٹی ام کاروان نا سنگت آتے ڈھکوک ادارہ غاتا نیمہ غان تنک کننگا و اوفتا زی آ ایف آئی آر ام کننگا۔ دا اڑاند و جنجال آک تیوہ غا بلوچستان ئٹی بساک نا سنگت آتیکن ودی کننگار۔ بولان نا ہند مچھ و ڈھاڈر ئٹی ہندی لیویز نا دروشم ئٹ و سیوی ٹی ایگل اسکواڈ نا دروشم ئٹ ریاستی ڈھکوک ادارہ غاک بلوچستان کتاب کاروان نا مونا اڑاند بش کریر۔ دا ہند آتیا ننا سنگت آتے چندی ویل آتا گواچی کرسہ کریر و اندن سیوی ٹی اڈ تروکا کتاب مُچی آن بساک نا بنجاہی باسک ئس بیگواہ کریر و پدا ہندی مخلوق نا مزاحمت آ پنچ گھنٹہ آن پد او آجو کننگا۔ بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی نا سنگت آتے بلوچستان نا ہر ہند و جاغہ آ پروفائلنگ، خُلیفنگ، اُرا تیا کال کننگ و بیگواہ کننگ نا گواچی کننگا ولے پدا ام دا کاروان نا سنگت آک برجاء مزاجی، جوزہ و سوگوی ئٹ بلوچستان کتاب کاروان ءِ برجاء تخار و تینا جہد و کوشست آتیان دادے سرسہبی ئٹ ایسر کریر۔
اینو اگہ اسہ گڑا ئس ننا مون آ آدینک آنبار جوانی ئٹ گِڑاتے پاش کیک گڑا او کتاب ءِ، خواننگ ءِ، و چاہنداری نا پِڑ ءِ۔ اینو بلوچ خوانندہ ءِ دا گواچن ءِ سرپند مروئی ءِ کہ اگہ جہان ئٹی مُستی گام خلوئی ءِ و تینا مزل آ سر مننگ کن اڑزان و گچین ءُ کسر پٹ و پول کروئی ءِ گڑا کتاب و چاہند نا گڑگیس ئٹ تینے بندی کروئی ءِ۔ تینا راج ءِ جہان نا ایلو راج و تاغت آتون ہمگام کننگ نا کسر چاہنداری ءِ، سیاسی باسک آن الیس لس مخلوق و ایلو پِڑ ئنا بندغ تسکان المی ءِ کہ کتاب تون سنگتی مرے۔ کتاب و چاہند نا اندا ارزشت نا بابت ئٹ بیگواہ غا چئیرمین زاہد جان پائک کہ “بلوچ ورناک کتاب آتون خُڑکی کیر و ہر پِڑ ئنا کتاب آتے خوانر انتئے کہ کتاب خوانوکا ورنا ءِ کسس اڑزانی ئٹ رَد تننگ کپک۔” اسہ نیمہ غا وخت ئنا خواست ءِ کہ بلوچ راج تینے کتاب، خواننگ و چاہند نا پڑ آ سر کے و تینا ڈغار، بولی و دود آتا رکھ ءِ کرسہ تینا گواچن آ مزل آ زوت ئس سر مننگ کن پوسکنو کسر دوئی کے و اندن ایلو نیمہ غا ریاستی زوراکیک ءُ ہراکہ بلوچ راج ءِ و خوانندہ غاتے مدام تہاری تیٹی تخنگ نا خواہندار ءِ و اودے بلوچ مخلوق نا چاہنداری اسہ پِت ئسے نا دروشم ئٹ لگیک، اندُن ریاست چندی پالیسی تا ردئٹ بلوچ خوانندہ غاتے بھاز انگا جیڑہ غاتتون اختہ کرینے۔ گُڑا دن انگا حالیت ئٹی بلوچ خوانندہ و راج ءِ بلوچ اسٹوڈنٹس ایکشن کمیٹی نا “بلوچستان کتاب کاروان” ءِ پین سوگو و تالان کروئی ءِ و دادے بلوچ ڈغار نا ہر کنڈ آ سر کننگ ئٹ کمک کروئی ءِ کہ ننا راج ئکن بیرہ اسٹ آ کسر اندا کتاب ءِ و اگہ نن آسودہ و سرسہب ءُ زند ئس خوانہ گُڑا ننے بیرہ کتاب ءِ سنگت کروئی ءِ۔ بساک نا دا کاروان رُژن ئنا چیدہ ءِ و گواچن ئٹ بلوچ ڈغار نا ہر نیمہ غا روشنائی بشخنگ ءِ و بلوچ راج ئنا بروکا دے تے سینگار کرسہ زیبائی بشخنگ ءِ۔ اُمیت اندادے کہ دا گچینا کاروان بروکا دے تیٹی گیشتر سوگو و تالان مرو و بلوچستان نا ہر خلق و گدان اسکان سر مننگ ئٹ سرسہب مرو۔
