بلوچوں کی رومانوی داستانیں ءِ چمشانک: سنجاب بلوچ

کتاب : بلوچوں کی رومانوی داستانیں
نبشتہ کار : ڈاکٹر فاروق بلوچ
چمشانک :  سنجاب بلوچ

ڈاکٹر فاروق بلوچ ءِ کتاب ” بلوچوں کی رومانوی داستانیں ” بلوچی مهرانکی داستانانی یک بے بهائیں مڈی یے زانگ بیت۔ اے کتابءِ اولی چاپ 2021 , ءُ دومی چاپ  2023 ءَ چاپ ءُ شنگ بیتگ ۔ کتاب ءِ اولی بهر ءَ بلوچ زالبولانی کِرد ءُ ارزشت ءِ سرءَ باز نبیسگ بوتگ۔ اے بهر ءَ بلوچ زالبولانی گوْست ءِ هاکمی ءُ سرداری ، جنگی پڑ ءَ زالبولانی کرد، شائری ءُ سیاست ءِ پڑ ءَ بلوچ زالبولانی کرد ، بلوچ زالبولانی دستکاری ءَ هوار ایدگہ انچیں نبشتانک هوار اَنت۔
انچوشکہ بندات ءَ بلوچ چاگرد ءَ تهنا جنین ءِ سرداری ءُ هاکمی بیتگ۔ زالبول ءَ وتی جند ءِ کھول ءَ هوار هرچ سیاسی ءُ چاگردی پڑ ءَ سروکی کُتگ۔ بزاں کہ قبیلہ ءِ سردار زالبول بیتگ اَنت۔ اے (مدرسری ) دور ءَ کہ زالبول ءَ  همینچو ارزشت ، ازت ءُ شرپ رستگ ، اے دور ءِ هلاسی ءَ پد هم بلوچ چاگرد ءَ زالبول ءَ را انگت همے کچ ءَ بلکیں گیش ارزشت دیگ بیگ ءَ اِنت۔انچوشکہ مدرسری دور ءَ زالبول هاکمی کنگ ءَ بیتگ ، جنگ ءَ هوار بیتگ یا شائری کُتگ ، اے دور ءَ پد هم( بلوچ  چُشکہ قبائلی رنگ ءَ زند گوازینگ ءَ بیتگ) زالبولاں سرداری ءِ اُگدہ سمبالتگ ، جنگ ءِ میدان ءَ هوار بوتگ اَنت ءُ شائری هم کُتگ ، داں مرچیگیں دور ءَ هم بلوچ چاگرد ءَ زالبول اے پڑاں هوار اِنت۔ بلے چُشکہ انوگیں دور ءَ بلوچ چاگرد ءَ مدرسری دور هلاس بوتگ زالبولانی جاه ءَ هرچ چاگردی ، سیاسی واک ءُ اختیار مردین آدم ءِ دست ءَ اَنت ءُ مرچیگیں دور ءَ چاگردانی تہ ءَ باز مٹی ءُ بدلی اتکگ پمیشکہ نوں آ کچ ءَ بلوچ چاگرد ءَ قبائلی نظام اینچو پشت هم نہ کپتگ ،  پمیشکہ نوں بلوچ زالبول سیاست ءِ تہ ءَ هوار اَنت یا دگہ سیاسی پڑاں ، بلے بزاں زالبولانی اے پڑاں هواری انگت برجاه اِنت۔ اد ءَ چہ زانگ بیت کہ بلوچ چاگرد ءَ هرچ دور ءَ زالبولانی ارزشت ءِ تها هچ کمی نہ یتکگ ءُ گوْست ءَ همینچو ارزشت زالبول ءَ را دیگ بیتگ مرچی هم دیگ بیگ ءَ اِنت۔
بلوچستان ءِ تہ ءَ بلوچ زالبولانی دستکاری ، بلوچی دوچ  سک باز ارزشت دیگ بنت۔ بلوچ زالبولانی دوتکگیں پوشاک ایندگہ راجانی پُچ ءُ پوشاکاں چہ باز زیبا ءُ ڈولدارتر   اَنت۔ بلوچی پوشاک بلوچ زالبولانی پرده اَنت ۔ چُشکہ دگہ راجانی زالبول پرده ءِ واستہ بُرقہ ءُ حجاب کارمرز کن اَنت بلے بلوچ چاگرد ءَ زالبولانی پرده کنگ ءِ واستہ تهنا یک سَر چادرے کارمرز کنگ بیت ءُ دگہ حجاب ءِ زلورت پش نہ  کپ ایت ۔
نوں دیمتر ءَ بلوچ ءِ مهرانکی داستانانی سرءَ کسانیں چمشانکے دئیں۔ انچوشکہ دگنیا ءِ ایندگہ چاگرداں مهرانکی داستان راجانی ادب ءِ بهر اَنت ، گڑاں بلوچ راج ءِ وشبهتی اِنت کہ بلوچ لبزانک چُشیں هزاراں داستاناں چہ سر چکار اِنت کہ ایشاں لبزانک ءَ را باز زیبا کُتگ ۔
ڈاکٹر فاروق وتی کتاب ءِ تہ ءَ شئے مرید ءَ را عاشقانی سردار گُشیت ءُ مهرانکی داستانانی بندات ءَ چہ هانی ءُ شهے مرید ءِ داستان ءَکنت۔ هانی ءُ شئے مرید ءِ داستان ءَ هوار بلوچ چاگرد ءَ مهرانکی داستانانی لڑ سک دراج اِنت ءُ اے درستیں کارست باز ارزشت دیگ بنت ءُ اے بلوچ راج  ءِ راجدپتر ءِ براه اَنت ۔اے داستان گیشتر رند ءُ لاشارءِ  دور ءَ دیم ءَ اتکگ اَنت۔ اے مهرانکی داستانانی گیشتریں ارزشت همیش اِنت کہ ایشانی کارست گیش شائر بوتگ اَنت ءُ بلوچ لبزانک ءَ را مهرانکی شائری ءِ گران بهائیں مڑی یے هم چداں چہ رستگ۔ اے کارستانی تها هانی ءُ شئے مرید ، شهداد ءُ مهناز ، للّہ ءُ گراناز ، شیرین ءُ دوستیں ، سمو مست توکلی  ، عزت ءُ مهرُک ءُ همل ءُ ماه گنج ءَ ابید دگہ باز چُشیں مهرانکی داستانانی کارست است اَنت کہ آ باز جوانیں شائر هم بوتگ اَنت۔ البت زالبولیں کارستانی تہ ءَ  هانی ءُ مهناز ءِ شائری باز پُر معنا ئیں شائری یے۔ بلے بلوچ چاگرد ءُ لبزانک ءَ درائیں مهرانکی داستان ءُ کارست یک برابر چارگ ءُ ارزشت دیگ بنت۔
کتاب ءِ سیمی بهر ءَ نبشتہ کار ءَ بلوچ چاگرد ءُ لبزانک ءَ رومانوی داستانانی ارزشت ءِ سرءَ نبشتہ کتگ ، ایشی ءَ هم کسانیں چمشانکے دئیں۔
انچوشکہ ما گندیں بلوچ لبزانک مهرانکی داستان ءُ شائری آں چہ سرچکار اِنت بلے پدا هم زانگ لوٹ ایت کہ بلوچ چاگرد ءَ مهر ءُ اِشک ءِ چنکس گُنجائش اَستءُ  بلوچ چاگرد ءَ دو مهر کنوکیں کارست کجام چمّ ءَ چارگ بنت۔ البت بلوچ چاگرد ءَ اِشک ءُ عاشقی ءُ رومان ءِ هچ گُنجائش نیست  ءُ چشیں مردمانی واست ءَ وڈ وڈیں سزا ایر کنگ بیتگ۔ بلے مئے دیم ءَ چُشیں بازیں نام اَست اَنت کہ آ اے پڑ ءَ سوبمند بیتگ اَنت۔ انچوشکہ هانی ءُ شئے مرید ءِ میان ءَ چاکر وهدے پندل سازیت ءُ وتی پندل سازی ءَ سوبین بیت ءُ شئے مرید ءِ دشتار هانی ءَ پچ گیپت بلے بلوچ چاگرد ءِ نیمگ ءَ چاکر ءَ هچ رنگیں سزائے نہ رسیت ، مست توکلی کہ یک سیر کُتگیں سمو نامیں جنین آدمی ءَ گوں مهر کنت ءُ گُڈسر ءَ سمو ءِ لوگواجہ مست توکلی ءِ وتی لوگ ءَ آیگ ءُ سمو ءِ گوم ءَگند ءُ نند ءَ رازیگ بیت،  آهی ءَ هچ نہ داریت بلکیں آ مست ءِ باز ازت ءُ شرپ کنت۔ ایشی ءَ ابید سرجمیں چاگرد مست توکلی ءِ مہر ءَ ھکیگیں اِشک گُشیت ءُ آئی ءِ باز ارزشت کن اَنت۔ همے پیم بلوچ چاگرد ءَ بیبرگ بلوچ مہر ءُ آشکی ءِ پڑ ءَ باز نامدار اِنت ، بیبرگ ءَ تهنا بلوچ چاگرد ءِ تہ ءَ نا بلکیں بلوچ چاگرد ءَ چہ ڈن هم مہر کُتگ ، بیبرگ وهدے چہ اوگانستان ءَ شہزادی گراناز ءَ دُزّ اِیت وتی قبیلہ ءَ کاریت ءُ وتی دانائی ءُ عاقلی آں چہ باج بارت ءُ شهزادی گراناز ءَ گوں سیر کنت ،اے جاوراں هم بیبرگ ءَ را چاگرد هچ سزا نہ دنت، هاس آ وهد ءَ قبائلی نظام بوتگ بلے انگت هم بیبرگ ءِ پلہ مرزی کنگ بیتگ ءُ بیبرگ ءِ دُژمنانی دیم ءَ در اتکگ اَنت۔ ایشی ءَ ابید بیبرگ ءِ  آدگہ دوست سدو ءُ ملّی ءَ گوں اِشک کنگ ءَ هم سوبین بیت۔ ایشاں ابید دگہ چُشیں باز مهرانکی کارست بلوچ چاگرد ءَ بیتگ اَنت کہ آ وتی مهر ءِ سپر ءَ سوبین بیتگ اَنت ءُ بلوچ راج دپتر ءِ بھر اَنت۔ بلے یک گپے اِد ءَ دیم آرگ  بہ  بیت کہ بلوچ چاگرد ءَ کہ اے مهرانکی کارست اَست اَنت اے کسانی ءَ چہ یک دومی ءِ دشتار بیتگ اَنت یا دوست بوگ ءَ رند یک دومی ءِ هبر بندی کنگ بوتگ نوں ایشانی مهر ءِ سپر بندات بیتگ۔ باز کم کارست چُشیں اَست کہ ابید دشتاری ءُ هبر بندی ءَ یکدومی ءَ گوں مهر کتگ۔ ءُ بلوچ چاگرد ءَ یک دو چُشیں کارست ءِ نام دیم ءَ کئیت کہ قبائلی روایتانی دیم ءَ اے سبب ءَ شهید کنگ بیتگ اَنت بلے گیشتر سوبین بیتگ اَنت۔ اے گپ اَست کہ بلوچ چاگرد ءَ تهنا هکّ ءُ راستیں مهر ءِ گُنجاهش اَست بلے هچ وڈیں بے ننگ ءُ هرابیں دروشمے ءَ مهر ءُ دوستی ءِ گُنجاهش نیست۔ بلوچ چوناها هم ابرمی مهر کنوکیں راجے پمیشکہ راستیں مهر ءُ دوستی ءَ ارزشت دنت۔ مئے چاگرد پاک ءُ پلگاریں تب ءُ رواجاں چہ جوڈ اِنت ءُ آئی ءِ بے نبشتہی رواج ءُ کانود بلوچ ءَ دودائیں راجے جوڈ کن اَنت، بلوچ چاگرد ءَ ہرکس ءَ کہ بے ننگی کتگ ءُ بلوچ چاگرد ءِ دود پروشتگ اَنت گڑا بلوچ ءَ آ سزا داتگ ءُ بلوچیت ءَ چہ کش اِتگ۔مرچیگیں دور ءَ  بلوچ سیاہ شپے ءَ گپتگ ءُ بلوچ راج ءِ رواج ءُ دودانی سر ءَ جتائیں نیمگاں اُرش کنگ بیتگ ءُ آہاں پروشگ ءِ کوشست کنگ بیتگ ءُ بدواہ باز ھد ءَ سوبین ہم بیتگ اَنت بلے انگت سپر برجاہ اِنت ءُ بلوچ وتی بلوچیت ءُ دودانی پھازگ ءَ پہ سپر کنان ءُ پند جنان اِنت ۔