نوآبادیاتی جاورھال
نبشتہ کار:ناصر عباس نئیرؔ
رجانک:سابت تگرانی
سال1857 ءَ تھنا مئے بُندپتر ناں بلکیں مئے بندپتری زانت اوں مٹّینت ، چریشی ءَ پد ناں تھنا ما نوکیں اھدے ءَ سر بوتّیں بلکیں ما وت ءَ ،ءُ ایدگراں نوکیں نگاھاں چارگ بندات کُت، اے نوکیں نگاہ ما وت نہ ساچِتگ اِت اَنت ،بلکیں نوکیں بُندپتر ءَ مارا بکشاتگ ات اَنت ، اے کار انچیں وھدے ءَ بوتگ اَت کہ ما اِنّاں کُت نہ کُت ، اِنّاں کَنگ ءِ آسر مئے دیم ءَ اَت ۔
اے کَسانیں آشوب تھنا جنگی تاگت ءَ اَرزان نہ کُت ، بلکیں جنگی تاگت ایدگہ وسیلگانی وڑ ءَ یک وسیلگے اَت ۔
چونھا ایش اِنت اے آشوب ھما تاگت ءَ کہ ممکن کُتگ اَت آ نوآبادیاتی جاورھال اَت۔ نوں جُست ایش اِنت کہ نوآبادیاتی جاورھال چے یے؟
نوآبادیاتی جاورھال منانکی یا ابرمی جاورھالے نہ اِنت، اے چو وت پھم ءَ آیوکیں ابرمی کانود ءِ رد ءَ سَھرا نہ بیت ، ایشی ءِ سَھرائی بُندپترءِ ھاسیں وھدے ءَ بیت ۔ بلے بُندپتر ءِ اے ساھت گیبی پرمان ، یا ابرمی تاگتانی وتی رھبندءِ پیداوار نہ بیت ، اے ودی کنگ ءُ دروشم دیگ بیت ۔ چوشکہ ودی کنگ بیت پمیشکا ھاسیں مکسد ، ءُ نپ دیم ءَ کنگ بنت نوں ما گُشت کنیں کہ اے انسانانی ھاسیں ٹولی یے ءِ دست ءَ پہ ھاسیں مکسدانی واستا ودی بوھوکیں جاورھالے ۔ اے ٹولی ءَ را نوآبادکار ءِ نام دیگ بیت۔
نوآبادکار بازیں بُندپتری تاگتاں وتی دزرس ءَ کارایت ءُ یک نوکیں بُندپترے ءِ دروشم دیگ ءَ سوبمند بیت ۔ کہ آ آئی ءِ راجمانی ءُ روزیگی نپانی سبب بیت ۔
جھان ءِ دومی مزن جنگ ، ءَ نوآبادکار برتانیہ ، ءُ فرانس ات اَنت ، ءُ رند ءَ امریکہ ءَ نوآبادکاری ءِ سر ءَ ھاکمی برجا داشت آ دگراں پد امریکہ ءَ تچک ءَ نوآبادیات ءِ بدل ءَ ھمائی ءِ سبب ءَ نوآبادیاتی جاورھال ودی کنگ ءُ وتی دزرس ءَ آرگ ءِ شوربندی ٹھینت ۔
نوآبادیاتی جاورھال منانک ڈوئیلزمءِ بیان اِنت ،اے دگنیاءَ دو رنگ ءَ بھر کنت ، یکّے نوآبادکار ءِ دنیا، ءُ دومی نوآبادیاتی بزاں ھَندی جاھمنندانی دنیا، دوئیں دنیا یکّ ءُ دومی ءِ بگیر اَنت ، فرانز فینن گُش ایت
“اے بگیری بلاھیں یونٹے ءِ ودی کنگ ءِ واستا نہ اِنت، اے دوئیں ارسطالیسی منانک ءِرِد ءَ یکّ ءُ دومی ءَ گِستا کنگ ءِ رھبند ءَ برجا داراَنت ۔”( افتادگان خاک -34)) رجانک)
نوآبادکار ءِ دنیا ھَندی جاھمنندانی درکنگ ءِ رھبند ءَ برجا دارایت ، نوآبادکار وتی کردار ، ربیدگ ، وتی سیاسی لیکہ ، ءُ ازم ءِ بابت ءَ ھما ھیال ءَ کہ شنگ کنت آ نوآبادیاتی دنیا ءِ کردار ،، ربیدگ ،زانت ، اِزم ءِ بابت ءَ ھَستیں ھیال ءِ بگیرءُ آیانی ھلاس کنوک بیت ۔
اے گپ راست نہ اِنت کہ نوآبادیاتی بزاں ھندی جاھمنند نوآبادکار ءِ شرّیانی درکنگ ءِ رھبند ءَ برجا داشت کنت پرچاکہ وتی بگیریں دنیا ءِ چیز ءُ ھیالانی درکنگ ءِ واست ءَ تاگتے ءِ واجہ بوھگ ھژدری اِنت کہ نوآبادیاتی دنیا چریشی ءَ زِبھر اِنت ، نوآبادیاتی دنیا اے زِبھری ءَ دو رنگ ءَ زانت کُرت کنت ، یکّے زِبھری ءِ ھلاس کنگ ءِ دروشم ءَ دومی ھمائی ءِ سبب ءَ، اولی دروشم ءَ آ نوآبادکار ءَ وتی تہ ءَ ھوار گیج ایت ، دومی دروشم ءَ آ نوآبادکار ءَ وتی زِبھری ءِ سبب پھم ایت ءُ آئی ءِ بگیر ءَ گھگیری ءِ ھیال ءَ دیم ءَ کارایت ءُ برے برے زھرشانی کنت ءُ وتی آجوئی ءِ جھد ءَ کَنت بلے آ اے دراھیں رنگاں چہ نوآبادکار ءِ درکنگ ءَ بے سوب بیت۔
نوآبادکار ، نوآبادیاتی دنیا ءَ دو ءِ تہ ءَ بھر کنگ ءِ واک ءَ دارایت ، نوآبادکار اے بھربانگ کنگءِ ناں تھنا واک ءَ دارایت بلکیں ھمے بھر ءُ بانگی ءِ سوب ءَ آ وتی واکداری ءَ گیش اوں کنت ۔اے بھرءُبانگ یکیں وھد ءَ جسدانکی ، ءُ مجگی دوئیں بیت کنت
نوآبادکار وتی نندگ ءِ جاہ ، چوکی ءُ کارجاھاں چہ ھَندی جاھمننداں گِستا کَنت ، آ ھندی جاھمنداں وتی نزّابیل ءَ نیل ایت ۔”کُچک ءُ ھندوستانیاں پُترگ ءِ رزا نیست ” ءِ وڑیں بورڈ لگّوک بنت ، آرکی ٹیکچر ءِ گلگ، بیھار ، ءُ ڈیفنس فورس ءِزور ءَ ھندی جاھمند دور دارگ ءَ لاچار کنگ بنت ، ایشی ءَ اَبید زند گوزینگ ءِ وڑ ءُ ڈولانی سبب ءَ وتارا گِستا ءُ شَرتِر لیکگ ءِ سان ءَ دور دینت ، چہ نوآبادیاتی جاھمنداں وت ءَ دور دار اَنت ، اے دو رنگیں بھر ءُ بانگ نوآبادکار ءِ تاگت ءَ باربار گیش کنت ۔
اے گپّ ءِ گشگ ءِ زلورت نہ اِنت کہ نوآبادیاتی راج زوراکیانی آماچ بیت ، نوآبادکار ءِ زور ءُ تاگت ھمینچو گیش بیت ، ھندی جاھمندانی زور ءُ تاگت ھمینچو کمترّان بیت ۔ بلکیں چوش گُشگ رَد نہ بیت کہ نوآبادکار ، نوآبادیاتی راج ءِ تاگت ءَ وتی تاگت ءِ تہ ءَ ھوار گیجان بیت ۔ نوآبادکار ، نوآبادیاتی دنیا ءَ تھنا دو ءِ تہ ءَ بھر نہ کنت ، بلکیں آ نوآبادیاتی جاھمندانی دنیا ءَ رد ءُ بند اوں دنت ۔ دومی مانا ءَ نوآبادیاتی جاھمندانی دنیا وتی جند ءِ دنیا نہ بیت ، آیاں وتی دنیا سر ءَ ھچ دزرس ءُ واک نہ بیت نیکہ آئی ءِ گواچنی ، عملی روزگارءِ تہ ءَ ءُ نیکہ آ دنیا ءِ کدرانی رھبند ءِ تہ ءَ ، آ وتی جند ءِ دنیا ءَ تہ ءَ درآمد بنت ۔
نوآبادیاتی جاھمنداں ، نوآبادکار آئی ءِ زات ءِ درگت ءَ ھما ھیال ءَ کہ دنت آ گیشتر ھمائی ءَ منّیت ھمائی ءِ ھساب ءَ زند گوازینگ ءَ بندات کنت ، نوآبادیاتی دنیا ءَ ھما کردار کہ دیگ بیت آ بس ھمائی ءَ پیلو کنت۔
فرانز فینن ، البرٹ میمی ، ایڈورڈ سعید اے سَے ئیں ھمے گپّ ءِ سر ءَ تپاک اَنت کہ نوآبادیاتی راج نوآبادکار ءِ داتگیں زات ءِ ھیال ءُ کِرد ءَ پیلوکنت ،ءُ ھمے سبب اِنت کہ نوآبادیاتی رھبند برجا ہ مانیت ، چوشکہ اے گپ رد نہ اِنت کہ نوآبادیاتی رھبند (نظام) ءِ برجا دارگ ءَ جاھمندانی وتی کار ءُ کِرد کُمک کن اَنت ۔ نوآبادیاتی جاھمنداں یک انچیں زات ءِ ھیالے دیگ بیت کہ آ نوآبادیاتی رھبند ءَ برجا دارگ ءُ مھکم کنگ ءَ کُمک کنت ۔
البرٹ میمی ءِ گُشگ ءِ رد ءَ نوآبادکار ھندی جاھمندانی اساتیری اَکسے ساچ ایت ، ءُ آئی ءِ تہ ءَ آیاں بے باوریں دابے ءَ جاھل پیشدارایت ۔ فرانز فینن گُش ایت ” نوآبادکار ھما گالبنداں کہ نوآبادیاتی جاھمندانی واستا کارمرز کنت آ جانوری گالبند اَنت ۔ ( افتادگان خاک- 38)
جاھل یا کہ جانور گُشگ ءِ متلب ھَندی جاھمنداں چہ انسانی کالب ءَ کشّگ اِنت ۔ نوآبادکار وت ءَ انسانی درجہ ءَ پیشدارایت ءُ انسانی کچّ ءُ کساس ءَ پہ درور دنت ۔ نوآبادیاتی راج ءَ جاھل یا جانور باور کنائینیت ، ءُ اول ءَ ھمے گپّ ءَ منّارین ایت کہ آیاں مجگی سُرپُر یا پٹّ ءُ پول ءَ گوں گَزر نیست ، پگر ءُ زانت ، ءُ ساچشتی ھُب اِش نیست ، نوآبادکار اِد ءَ مجگی سُر پُر ، پٹّ ءُ پول ، ءُ وتی زانت ءَ پہ کالب پیشداریت ۔
نوآبادکار وتی واکداری ءِ بُنجاہ ، پولیس ءُ آمید گِس ءِ رھبند (نظام) ءَ جائز گُش ایت ءُ منّارین ایت کہ جاھل ءُ جانوراں وتی دزرس ءَ کنگ ءَ پولیس ءِ زوراکیں ءُ آمیدگِس ءِ بے رھمیں رھبند ھژدری اِنت ۔ نوآبادیاتی جاھمند مدام وتی جاھل ءُ جانور بوھگ ءَ باور کن اَنت ، ھمشی ءِ باور کنگ ءَ نوآبادکار بازیں نپسیاتی پندل سازایت ، دُرستاں مستریں پندل ، وتی بھت ءِ جتائیں وڑ ءُ ڈولانی درشان اِنت ۔
نوآبادکار ءُ نوآبادیاتی جاھمند دوئیں وتی کدر ءَ آشنا بنت ، نوآبادکار وتی واجھی ، بھت ،لٹّ ءُ پُل کنگ ءَ آشنا بیت ، ءُ نوآبادیاتی جاھمند وتی گُلامی ، بے وسی لُٹّ ءُ پُل ءِ آماچ بوھگ ءِ درگت ءَ آشنا بیت ۔ بلے دوئینانی آشنائی ءِ کَچ برابر نہ بنت ، نوآبادکار ءِ آشنائی گوں واکداری ءَ بندوک بوھگ ءِ سبب ءَ بے ھِساب دیمروی کُتگین بیت آ لٹّ ءُ پُلی مکسداں گیش کنگ ءُ آیانی رسانی ءَ نوک نوکیں آسراتیانی درگیجگ ءَ مُلمہ بیت ، بلے نوآبادیاتی جاھمند گلامی ءُ لٹّ ءُ پُل ءِ آماچی ءِ سبب ءَ آئی آشنائی کمتر ءُ اوشت ءِ آماچ بیت۔ ھمے راستی اقبال ءَ وتی اے شئر ءِ تہ ءَ پدّر کُتگ
“بھروسا کر نہیں سکتے غلاموں کی بصیرت پر
کہ دنیا میں فقط مردان حُر کی آنکھ ہے بینا “
) بال جبریل / 27)
بدن غلام کا سوز عمل سے ہے مہروم
کہ ہے مرور غلاموں کے روز ءُ شب پی حرام
(ضرب کلیم / 171)
نوآبادکار وتی واکداری ءِ زانت ءَ نوآبادیات ءِ دراھیں تکاں مان گیجگ ءِ شوربندی ءَ دیم ءَ کارایت ، ایڈورڈ سعید گُش ایت
” واک (طاقت) ودی کنگ ، سھرا کنگ ءُ شنگ ءُ شانگ کنگ بیت ، اے کارگِر اِنت ، ایشی ءِ ارزاشت ءُ مکامے ھَست ، تاگت راستی ءَ ناں چہ چشیں پگراں گستا کنگ بیت کہ آیاں اے راستی ءِ شرپ ءَ بکش ایت ءُ نیکہ چہ اے ربیت ، ءُ انساپ جاھاں ، کہ ایشاں اے ردءُ بند دنت ، شنگ اِش کنت ءُ پَد ءَ نوک سَررد ءُ بند ئِے دنت ۔ (اورنٹلزم19_20)
نوآبادکار وت ءَ نوآبادیاتی راج ءِ دیم ءَ زلورت ءِ بنیاد ءَ پیشدارایت ، پیشدارگ ءِ وڑ ءُ ڈول زانشتی ، ءُ (فلسفیانہ ) بیت کنت ، بلے چونھا اے رھبند چہ تاگت ءُ واکداری ءَ زرتگینے۔
وھدے نوآبادکار ، نوآبادیاتی راج ءِ زُبان ، زانت ، ربیدگ ، ءُ گوستانک ءَ وان ایت گُڑا آ وانگ ڈنّی یا نابستگ (نیوٹرل) نہ بیت بلکیں ایشی ءِ کیپیت گُپتمان (ڈسکورس) ءِ بیت ، گُپتمان انچیں چیزے آ راستی ءِ بدل ءَ تاگت ءَ گیشتر ارزاِشت دنت ، راستی ، یا زانت ءَ گُپتمان الّم درگیج ایت یا درگیجگ ءِ ٹاپار ءَ جَنت ۔ بلے اے زانت آزات یا جھانی نہ انت بلکیں چاگردی اِنت ۔ گُپتمان انچیں سرچمّگ یا رھبندے ءَ منّیت کہ آ زانت ءِ بیرَگپَسُندی( ابسلوٹزم) ءَ بہ منّارین ایت ۔ زانت ءِ راستی ءِ دزرس ءَ گُپتمان ءِ وتی کانود کن اَنت ۔ گُشئے چیزے ءِ زانت یا ھما اِنت کہ آئی گُپتمان ءِ کانود زانت یا راستی ءِ درجہ بہ دنت ، اے کانوداں تاگت گیشّین ایت ۔ مردم بس ھمائیءَ راستی پھم اَنت کہ آ راستی ءِ ھما کچّ ءُ کیل ءِ ھساب ءَ بہ بنت کہ آ اے اھد ءِ واکداریں راجمانی ، ءُ زانتکاراں راست گُشتگ اَنت ۔
نوآبادکاراں نوآبادیاتی راج گُپتمان ءِ رِد ءَ ونتگ اَنت ، نوآبادکاراں ایشیائی /رودرآتکی ءُ اپریکہ ءِ راجانی زانت ، دربُرت اَنت بلے آیاں ناں تھنا اے زانت ءِ راستی وتی مگربی رنگ ءَ گیشّینت بلکیں آیاں اے زانت ءَ را پہ تاگت کارمرزاِت ،بزاں آیاں اے زانت ءَ را وتی واکداری ءِ لوٹانی سبب ءَ جوڈ کُت
ایڈورڈ سعید ءَاورینٹیلزم ءِتہ ءَ نوآبادکارانی گُپتمانانی وانشت ءِدرگت ءَ نبشتہ کُتگ، چوشکہ نوآبادیاتی راج ءُ ربیدگانی وانِشت گُپتمانے ءِ دروشم ءَ بوتگ ، پمیشکہ نوآبادیاتی راجاں وتی جند ءِ بابت ءَ زانت چہ نوآباکارانی نبشتانکاں دربرتگ ، گُپتمان ءَ نوآبادیاتی راجانی مگربی وانِشت ءَ را سَندی درجہ دات ۔
نوآبادکار ءِ جوڈ کُتگیں دنیا ءَ البرٹ میمی ءِ گُشگ ءِ رِد ءَ پہ نوآبادیاتی جاھمنداں دو راہ بنت “ ھوار )گیجگ (انجزاب) یاکہ گھگیری
(The colonizer and the colonized ) 184)
نوآبادیاتی جاھمنند یاکہ نوآبادکار ءِ وڑ ءَ بوھگ ءِ جھد ءَ کَنت ، آئی کردار ، ربیت ، جیڑگی ءُ واکداری رھبنداں سرجم ءَ زیرایت ءُ وتی تہ ءَ ھوار گیجیت یاکہ گُڑا آئی ءِ بگیر ءَ گھگیری کَنت ءُ آجوئی ءِ درچ ءَ گوزیت ۔ اے دوئیں راھانی تہ ءَ یکّے اوں گِچین کنگ نوآبادیاتی جاھمند وتی پیسلہ نہ بیت ۔ اے نوآبادیاتی جاورھال اِنت کہ برے یکّے ءِ گچین کنگ ءِ موہ ءَ دنت ۔ اے دوئیں راھاں ابید دگہ سیمی راھے اوں ھَست کہ آ اے دوئینانی ھواری اِنت ، نوآبادکار ءِربیدگاں اوں زورگ ، ءُ وتی پجّار ءَ اوں برجا دارگ ، نوآبادکار ءِ چیزاں وتی تہ ءَ ھوار گیجگ ءِ دروشم ءَ مگربی سِتک مُھکم بیت ، بلے گھگیری ءِ دروشم ءَ ھَندی یا راجی پجّار دیمروی کَنت یاکہ دوئینانی ھواری ءِ دروشم ءَ جھانگیری(یونیورسلٹی) ءِ ٹاپار جنگ بیت ۔ جھانگیری اوں ایدگرانی پیم ءَ نوآبادیاتی جاورھال ءِ بکشاتگینے ۔
نوں جُست ایش اِنت کہ اَراں نوآبادیاتی جاورھال ءِ تہ ءَ، ھواری ، گھگیری ، یاکہ جھانگیری ءِ اسل جاہ ءَ سر بوھگ ممکن اِنت ؟ اَراں نوآبادیاتی جاھمند ھکّی ئیں یورپی پا مگربی مردمے جوڈ بوت کَنت ؟ یا وتی اسل پجّار ءَ برجا داشت کنت ، ءُ دو جتائیں ربیدگانی ھواری ءَ جُنزاِت کَنت ؟ داں ھما وھد ءَ نوآبادیاتی جاورھال برجا بیت ،نوآبادیتی جاھمنند آئی ءِ زوراکی ءِ آماچ بیت ، ءُ اے پیمیں جستانی دیمپانی ءَ اوں نہ کَنت ۔ آ اے نہ جیڑایت کہ آراں ،سرجم ھوارگیجگ ، یا سرجم ءَ گھگیری یاکہ جھانگیری پہ درور بوت کنت یا ناں ۔ آ جاورھال ءِ ھَستیں موہ ءِ ھِساب ءَ یکّے گچین کنت ۔ اے جُست نوآبادیاتی وانشت ءِ وھد ءَ ایر کنگ بنت ۔ فرانز فینن ، ءُ البرٹ کامیو ءَ ھاس ھمے جُست ایر کُتگ اَنت ، آیانی ھیال اِنت کہ سے ئیناں چہ یکّے اوں ممکن نہ اِنت
نوآبادیاتی جاھمنند وھدے نوآبادکار ءَ وتی ماڈل جوڈ کَنت ، گُڑا وت ھمائی ءِ وڑ ءَ بوھگ ءِ جھد ءَ کنت آ اے تچ ءُ تاگانی تہ ءَ وتی جِند ءَ پَشت گیج ایت
The first ambition of the colonized is to become equal to that splendid model and to assemble him to the point of disappearing in him
(Albert memmi) (the colonizer and the colonized / 184
(نوآبادیات ءِ اولی واھگ ھمیش اِنت کہ آ ھمے برابری سان مندیں کالب ءَ وت ءَ مان بہ گیج ایت ، آ ایشی ءِ انچو جھلانک ءَ روت کہ وتی جِند ءَ بیگواہ کَنت ۔)
نوآبادیاتی جاھمنند نوآبادکار ءَ شرّ ءُ وت ءَ ھراب لیک ایت ، آ اے شرّ ءُ ھراب ءِ عمل ءَ گوزان ءَ اے نہ جیڑایت کہ سرجم ءَ نپ یا تاوان نہ بوتگیں گپّے ۔ آ نوآبادکار ءِ وڑ ءَ پمیشکا بوت نہ کنت کہ آ وتی نوآبادیاتی اَرزاِشت کہ ( چونھا پدمنتگی ءُ ایردستی ءَ بندوک اِنت ) چریشی ءَ دزکش بوت نہ کنت ۔
نوآبادیاتی جاورھال گُلام ءَ گوں واجہ ءَ ھم سنگی ءِ واب گندگ ءِ رزا ءَ وَ دنت بلے ھمے واب کہ آئی ءِ سبب ءَ نوآبادکار ءِ واکداری ءِ ارزاشت ءُ زوراکی برجا بیت ، بلے نوآبادیاتی جاورھال اے واب ءِ سرجم بوھگ ءِ رزا ءَ ھِچبر نہ دنت کہ اے رنگ ءَ نوآبادکار ءُ نوآبادیات ءِ میان ءَ تپاوت پَشت نہ کپ ایت ، اے تپاوت پہ نوآبادیاتی جاورھال ءِ برجا دارگ ءَ ھژدری اِنت
نوآبادیاتی جاھمنند نوآبادکار ءِ چیزاں وتی تہ ءَ ھوار گیجگ ءِ سبب ءَ گوں نوآبادکار ءَ نزیکی کنت ، ءُ ھمشی ءِ سبب ءَ آ آسراتی گِرگ ءَ سوب مند بیت بلے اے آسراتی اوں نوآبادکار ءِ وتی ڈیھ ءِ جاھمنندانی آسراتی ءِ برابری ءَ کُرت نہ کنت ، اے آسراتیانی نھادے بیت کہ آ نوآبادیاتی جاھمننداں الّم موکگی بیت ۔
نوآبادکار ءِ چیزاں وتی تہ ءَ ھوار گیجگ ءِ سبب ءَ نوآبادیاتی جاھمنند نوآبادکار ءِ زُبان ءَ دربارت ، آئی ءِ پوشاکاں پوش ایت، ءُ چہ ھمائی ءِ بودشت ءَ رنگ زیرایت ، اے رنگ زیرگ ءِ مکام ءَ آ ھمینچو دیم ءَ بارت کہ آ چہ وتی راجدپتر ، وتی دودمان ءُ وتی راستی ءَ ھمینچو دیر تِر بیان بیت ۔ چہ وتی اسل یا راستی ءِ دیری آئی ءَ جسدانکی یا کہ مجگی رنگ ءَ تاوان دنت ، ءُ آ ایشی ءَ پہ وشّیں دلے منّیت ۔ آ اے تاوان ءَ سما وَ کنت بلے نوآبادکار ءِ وڑ ءَ بوھگ ءِ ھمے واھگ ءِ تْرندی آئی ءِ سر ءَ زورمَند بیت ۔ اے یک مانگیشّ اِتگیں نپسیاتی عملے بیت چہ نوآبادکار ءِ رندگیری ءَ بازیں سیت ءُ نَپ بندوک بنت داں یک ھدّے ءَ اے سیت ءُ نپانی واھگ رندگیری ءَ ودّین ایت بلے اے یکّیں سوب نہ اِنت ، اگاں چوش بوتّیں گُڑا تھنا بس ھما مردم یا ٹولیاں نوآبادکار ءِ رندگیری کُتگ اَت کہ آیاں چہ نوآبادکار ءَ مادی نپ رس اِتگ اَت بلے آ مردماں چوں کن ئے کہ ھما ٹولی اوں نوآبادکار ءِ ربیدگاں وتی تہ ءَ ھوار گیج اَنت کہ آ چہ نوآبادکار ءَ دور بنت ، ءُ آیاں ھچ وڑیں نپ ءُ سیت ءِ اُمیت نہ بیت ۔ آیاں نپسیاتی وشّی یے رس ایت ، ءُ نوآبادکار ءِ دودمان ءَ گیش ارزاشت دینت ، پرچہ کہ گیشی یا وشی ءِ ھیال سمائی نہ اِنت بلکیں آیانی وتی ربیدگ ءِ بئے نہ کنگ ءِ گیشیں ماراِشت ءِ سبب ءَ جوڈ بیت ، پمیشکا جھل ھیالی ءَ یل دیگ ءُ بُرزھیالی ءَ منّگ آیاناں نپسیاتی وشّی یے دَنت ، انچوشکہ یک وھدے کیت نوآبادکار ءِ رندگیری آئیڈیلے جوڈ بیت ، اے جاورھال ءِ اکس کشّی راج آنند ءِ گدار (اچھوت) ءِ تہ ءَ شرّیں رنگے ءَ کنگ بوتگ ۔ ، گِدار ءِ بُنجاھی کارِست باکھا یورپیانی وڑ ءَ بوھگ ءِ جھد ءَ کَنت ، ءُ وتی دور پَشت گیج ایت، باکھا ءِ سیادی گوں بھنگیانی جھل تِریں ٹکّ ءَ بیت ، آ انگریزانی رندگیری ءَ سرجمیں ھندوستان ءِ جھگیری ءَ کَنت
,, وھدے باکھا وتی ناکو ءِ گوْر ءَ برٹش رجمنٹ ءَ شُتگ اَت ، اود ءَ آئی ءَ ٹامیانی زند ءِ جلواہ دیستگ اَت ، آئی ءَ زیتّاں ھمے واھگ ءَ مانپتات کہ من اوں ھمایانی وڑ ءَ زند بہ گوازیناں ، آئی ءَ ھمے گشگ بوتگ کہ آ مزنیں ءُ واجھیں مردم اَنت ، آئی ءَ ھمے پھم اتگ من آیانی وڑیں پوشاک پوشاں ، من اوں مزنیں مردے باں ، پمیشکا آئی ءَ آیانی ھمک گپّ ءِ رندگیری کُت ، باکھا ءَ وت اوں زانتگ اَت انگریزی پوشاکاں اَبید منی زندگی ءِ دگہ ھچ چیز انگریزی نہ اِنت ۔ بلے آئی ءَ گوں تْرندیءَ ھمے نوکیں دروشم برجا داشت ،آئی ءَ شپ روچ ھمے پوشاک پوش اِت اَنت ، آئی وت ءَ چہ ھندوستان ءِ ھمک چیز ءَ رکّینتگ اَت ۔ آئیءَ سارتی ءَ لرزینتگ بلے ھندوستانی بدرنگیں کمبل ئِے پِر نہ داتگ اَت (اچھوت /تاکدیم 15۔13)
نوآبادیاتی جاھمنند نوآبادکار ءِ بگیر ءَ گھگیری کنت ، اے گھگیری تَچک ءَ یا آئی سبب ءَ دوئیں دروشماں بوت کنت ۔ ھردیں اے گھگیری وتی زِبھریانی پرّیس (تجزیہ) ءِ سبب ءَ بوت گُڑا ھَندی جاھمنند وتی ھرابیں جاورانی سبب نوآبادکار ءَ پھم ایت ، ءُ آئی ءِ بگیر ءَ گھگیری کَنت ، گُڑا اے گھگیری تچک ءَ بیت ، آئی ءِ سبب ءَ گھگیری ھما ٹولی ءِ بگیر ءَ کنگ بیت کہ آ نوآبادکار ءِ دودمان ءَ وتی تہ ءَ ھوارگیجگ ءَ منّیت ، ءُ وتارا نوآبادکار ءِ کمکار پیشدارایت ۔ ءُ نوآبادکار ءِ ماڈل جوڈ بیت ۔ گھگیری ءِ دروشم ءَ آ اینٹی تھیسس ءَ راہ ءَ گچین کنت ۔ اسل ءَ گھگیری ، ھوارگیجگ ءِ اینٹی تھیسسے، ھوارگیجگ ، گھگیری ءَ رد کنت ، ءُ گھگیری ھوار گیجگ ءَ ۔ گھگیری نوآبادکار ءِ رَد کنگ ءُ وتی چیزانی زورگ اِنت ، گوں ھمے تْرندی ءَ وتی گْوست ءَ دُچار کپگ بیت ، گھگیری ءِ دروشم ءَ ھَندی ءُ راجی ربیدگانی دوبر برجا دارگ ءِ جُنز جُنز اَنت ۔ ءُ دراھیں نوآبادیاتی ڈیھانی تہ ءَ راجی ربیدگانی جُنزانی بندات چہ نوآبادیاتی رھبند ءِ بگیر ءَ گھگیری ءَ بوتگ اَنت ۔
ھوارگیجگ ءِ وھد ءَ منتک ءَ چہ گیش جزبگ کارگِر بیت، گھگیری ءَ اوں چہ ساپیں منتک ءَ گیش جزبگ کار دنت ، چہ راجی ربیدگاں جزبگی وابستگی اناگہ درگیجگ بیت ۔ دو گپّ اَنت کہ شموشگ نہ بنت ، یکّے ایش اِنت کہ ربیدگ سپر کنوکیں چیزے ، گوستءِ یک ھاسیں بھرے ءَ درورے پھمگ پہ وت جیڑگ ، ءُ آئی ءِ تازگ کنگ ءِ جھد کنگ بیت ۔ اے چارگ نہ بیت کہ آ گران بھائیں وھد کہ ھما بندپتری ءُ چاگردی جاورانی پیداوار بوتگ ، نوں آ جاور نہ اَنت ، پمیشکا اے سرجم ءَ دوبر تازگ کنگ نہ بیت ۔ دومی گپ ایش اِنت کہ راجی ربیدگ ءِ ھیال ءِ تہ ءَ ھَندی ربیتگ گِستائی ڈالچار کنگ بیت ۔ اپریکہ ءِ تہ ءَ نیگرو ربیدگ ءِ ھیال ٹھینگ بوت ، کہ آ یک سسّائی ھیالے، ءُ اپریکہ ءِ ھَندی ربیدگی ربیت ءِ تپاوت ءَ ڈالچار کَنت ۔ھمے پیم ءَ ایشیا ءِ تہ ءَ عرب ربیدگ پہ درور جوڈ کنگ ءُ پیشدارگ بوت ، پان ، اسلام اِزم ءِ جُنز جُنزینگ بوت ، ءُ عرب ڈیھانی زمینی ، ھَندی ءُ ربیدگی تپاوت پُشت ءَ دور دیگ بوت ۔
البرٹ میمی ءِ ھیال اِنت کہ ,” نوآبادیاتی گھگیری ءِ وھد ءَ پگر ءُ جَنگ ءِ ھما تکنیک ءُ ھُنراں کہ کارمرز کنت ، آ چہ نوآبادکار ءَ بدل زُرتگین بنت
(The colonizer and the colonized / 195)
بگندئے ھمے سبب اِنت کہ نوآبادکار ھَندی جاھمنندانی جنز ءِ مول ءُ مراداں پھم اِت کنت ۔ نوآبادیاتی جاھمند چہ نوآبادیات ءَ درآیگ ءِ وھد ءَ دو رنگیں جاورھال ءِ آماچ بیت ، آ گوں وتی راستی ءَ بندوک ءُ ماناداریں ھَستانک ءَ اوں لوٹ ایت ، ءَ پد ءَ وتی ماناداریں ھستانک ءِ سما ءَ چہ نوآبادکارءَ اوں کنائینگ لوٹ ایت
نوآبادیاتی جاھمنندانی جُھد دو سبب ءَ بے سوب بَنت اولی ھمیش اِنت کہ آیانی جھد گُپتمانءِ جاہ ءَ گِپت نہ کنت نوآبادیاتی مھلوک ءِ گور ءَ راجمانی ، زانتکاری یا لیکھی واک نہ بیت کہ اے پہ گپّے ءِ منّارینگ ءَ ھژدری اَنت ، پمیشکا نوآباکار ،نوآبادیاتی جاھمنندانی آجوئی ءِ جُنز ءِ مول ءُ مُراداں اَرزاِشت نہ دنت ۔ دومی سبب ھمیش اِنت وتی آجوئی ءِ جُھد ءِ زانت ءِ تہ ءَ بندپتری سُرءُ پُری رھبند پُشت ءَ دور دیگ بنت ، گوست ءِ یک اھدے ءَ را پہ درور لیک اَنت ءُ دومی زمانگ ءَ آ وت وتی زمانگ ءِ ھستیں راستیاں ڈالچار کن اَنت ۔ آجوئی ءِ گرگ ءِ جزبگ ءَ وتی اھد ءِ اسلیں جاورھال ءَ ڈالچار کنگ ، اگلی بنیاد ءَ بیت ۔ پمیشکا ناں وتی زمانگ ءِ جاورھال ءَ سرجمی ءَ پھمگ ءِ زوراکیں جُھدے کنگ بیت ، ءُ ناں ایشی ءِ مٹّینگ ءَ چشیں شوربندی یے بوت کنت
جھانگیری نگاہ ءِ رِد ءَنوآبادکار ءُ نوآباتیاتی دنیایانی واکداری تپاوت ءِ ھلاس کنگ ءِ جھد بیت ، دوئینانی تہ ءَ ھمرنگی درگیجگ بیت ، ءُ ایشانی یکجاہ کنگ ءِ جھد بیت ، اے جھد مدام دو دروشم ءَ بیت ، یکّے ھمیش اِنت کہ نوآبادکار ءِ ربیدگ جھانگیر ھیال کنگ ءُ ھمیشیءِ رندگیری کنگ بیت ، اے جاورھال ءَ ھمے درور دیگ بیت کہ جھانی ربیدگ پہ درستیں دمگانی واستا اِنت ۔ اے گپ شموشگ بیت کہ ھمائی ءَ جھانی لیکگ بوھگ ءَ اِنت آئی ءِ وتی ادارُکی ءُ مدامی نگاھے ھَست ، ءُ ھمائی ءِ رِد ءَ آ پُرمانا اِنت ، دگہ نگاھے ءَ آ جتا(لمٹڈ) ءُ درآمد اِنت ۔ دومی ایش اِنت کہ نوآبادکار ءُ ھَندی جاھمنندانی ربیدگ ءِ بازیں چیزے یک وڑ انت ، ھمے یک وڑی ، راجدپتری ءُ منتکی رِد ءَ شوھازگ بیت ، اے شوھازگ را عملی لوٹانی زور دیم ءَ بارت ، ءُ چہ ھمد ءَ بُندپتر ءِ نوکیں مانا ءُ متلب سرکشّ اَنت ، اے متلب ءُ مانایانی جُھد ءِ بُنکّی بنگپ دوئیں ربیدگانی میان ءَ ھَستیں دوری ءُ تپاوت ءِ ھلاس کنگ ءُ ایشانی یکجاہ کنگ اِنت ۔ پمیشکا بندپتری ، مزھبی ، ربیدگی ءُ اخلاقی ھمرنگی درگیجگ ءُ یکجاہ کنگ بنت ،چوشکہ اے دُرست نوآبادیاتی جاورھال ءِ تہ ءَ بوھگ ءَ بنت ، ءُ اے جھد ءَ ھَندی جاھمنند کن اَنت ۔ پمیشکا دوئیں دنیایانی واکداری ءِ ھلاس کنگءِ جُھد سوبمند نہ بیت ۔ رودرآتک ءُ روایرشُت (مغرب) دوئینانی یکجاہ بوھگ ءِ جھد ءِ تہ ءَ یکے ءِ بُرزتِر ءُ دومی ءِجھل تِر بوھگ الّمی انت ،پمیشکا ھما کہ جھانگیری نگاہ لیکگ بیت آ چونھا کسانیں اٹیچمنٹ یے کہ رودرآتک مگرب ءَ وتی تہ ءَ ھوار گیج ایت ، ایشی درشان درستاں گیش دوزُبانی(بائی لنگوئلزم)ءِ تہ ءَ بیت ، ھمک نوآبادیاتی جاورھال دوزبانی (بائی لنگوئلزم)ءَ ودی کَنت ۔ بلے دوئیں زبان ھم کَچ یا ھم کد نہ بنت ۔ نوآبادکار ءِ زُبان ھمائی ءِ پیم ءَ تھزیب یافتہ ءُ شرتر بیت ، ءُ نوآبادیاتی راجانی زبان جاھلیں مھلوک ءِ، ءُ بے تھزیب بیت ۔ زبان ءِ واکداری ءِ کَچ ھمائی ءِ گپ جنوکانی کچّ ءَ گیشّینگ بیت ، اے گپ رد نہ اِنت کہ زبان درشان ءِ بدل ءَ چیدگی بستارے جوڈ بیت ۔
دنیا ءِ ھچ زبان کَمتر یا گواچن ءَ سرجم نہ بیت ، آ وتی گپ جنوکانی رھوتی لوٹاں سرجم کنگ ءَ بیت بلے نوآبادیاتی جاورھال ءِ تہ ءَ زبان ءِ اے ھیال پَشت نہ کپ ایت ۔ زبان وتی گپ جنوکانی راجمانی ، ءُ ربیدگی رِد ءُ بند ءِ کچّ ءَ جھل تِر یا بُرزتِر پھمگ بنت ، نوآبادیاتی مھلوک نوآبادکار ءِ زبان ءَ وتی تہ ءَ ھوار گیجگ ءَ شر سرپد بیت ، ءُ وتی زبان ءَ دیمروی کتگین لیک ایت ، ایشی ءَ ابید نوآبادیاتی مھلوک یکّیں وھد ءَ دو زبانانی دزرس ءِ داوا ءَ کنت ۔ دوزبانی واکداری ءِ رھبند ءِ تہ ءَ نوآبادیاتی زبان ءَ ھما بستار دیگ بیت کہ آ پیسر ءَ نوآبادکار ءَ گچین کتگ ۔ نوآبادکار ءُ اوں ھَندی جاھمنندانی زبان ءَ دربارت بلے آ اے زباناں آ ارزاِشت ءَ نہ دنت کہ آئی وتی زبان ءَ داتگ اَنت ۔ سر سیداحمد خان ءِ زبان ءِ درگت ءَ جتگیں گپّانی تہ ءَ جھانگیری ءِ دوئیں دروشم گندگ بنت
“اگاں ما وتی اسل دیمروی ءَ لوٹیں گُڑا مارا وتی ماتی زُبان اوں شموشگی اِنت ۔۔۔۔۔ مئے زبان یورپ ءِ شرتریں زبان انگریزی یا فرنچ بہ بیت ۔” (مقالات سرسید، پانزدھمی بھر ۔ 66)
ما ھمک روچگیں کارانی تہ ءَ اوں انگریزی ءِ چمداریں ، کسانیں مردم کسانیں کچّے ءَ ، ءُ مزنیں مردم مزنیں کچّے ءَ انگریزی ءِ چمداراَنت، دانکہ سبزی بھاکنوک ءُ چمپل دوچوکے ءَ اوں اینچو انگریزی زانگی اِنت کہ آ وش بوھگ ءَ (اوکے، ءُ وش نہ بوھگ ءَناٹ اوکے) گُشت بہ کنت ۔( مقالات سرسید ،ہشتمی بھر“ 47 )
ھوار گیجگ ، گھگیری یا جھانگیری ءِ آزاتیں مانا ءُ بزانت اوں ھست اَنت کہ چہ نوآبادیاتی جاورھال ءِ تہ سھرائیں مانا ءُ بزانتاں گستا اَنت ، ھردیں آ نوآبادیاتی جاورھال ءِ کالب ءَ بندوک بنت ءُ کارکن اَنت گُڑا آ انچیں آسرے ءَ سربنت کہ آئی ءِ درگت ءَ بُرز ءَ گپ بوتگ ۔
نوں جُست ایش اِنت کہ اِراں نوآبادیاتی رھبند ءِ تہ ءَ کجام نپر یا ٹولی یے اے کابل نہ بیت کہ آ جھانگیری ءِ آزاتیں بزانتاں برجاہ داشت بہ کنت ؟ اِراں اے رھبند ھمینچو زورآور ءُ توان مند انت کہ یک دمگے ءَ، یک اھدے ءِ دراھیں انسان نوآبادیاتی رھبند ءِ چنگُلاں درآتک نہ کن اَنت ؟ ھچ آزات زھن پشت نہ کپ ایت ؟ اے جُست ءِ پسّو ،ھو اِنت گُڑا چریشی ءَ نوآبادیاتی ڈیھانی راجی بے شرپی جہہ جنت، ءُ اے بے شرپی نوآباد ءَ دوست بیت ، ءُ ایشی ءِ بُندپتری کسّہ دیم ءَ آرگ بنت دانکہ آئی ءَ ھمک گامگیج ءِ جواز بہ بیت ، بلے راستی ھمیش انت کہ نوآبادیاتی ڈیھانی تہ ءَ چیزے مردم یا ٹولی چشیں اوں ھست کہ آ آزات زھنی ءِ درشان ءَ کن اَنت ۔
اے جُست گیشتر نوآبادیاتی وانشت ءِ تہ ءَ ایرموش کنگ بیت کہ یک بُندپتری زوراکیں جاورھالے ءِ تہ ءَ لھتے زِھن آجوئی ءِ سوگات ءَ ،ءُ لھتے وش بھت چہ آئی ءَ رکّگ ءَ چوں سوبمند بیت ، بگندئے پہ ھمے گپّ ءِ منّارینگ ءَ کہ ھندی جاھمنند بس یک چیزے کرزاَنت ، سان مندی ءُ جی واجھی ءِ درشان ءَ! ۔ آیانی ھوارگیجگ ، گھگیری یاکہ جھانگیری نگاہ بے اَسربنت ۔ اے گپّ پدّراِنت کہ نوآبادکار ءِ ھکّ ءَ روت ءُ آئی ءَ گوں ھَندی جاھمننداں وتی ھمک کتگیں غیرانسانی رواِشتانی جواز رس ایت ، ءُ پہ آیاں پولیس ءُ زندان ءِ زوراکیں رھبند ءَ برجا دارگ ، ءُ وتی درشانانی تہ ءَ آیاں جانور ء جاھل گشگ ءِ جواز رس ایت ۔ اے تورناکیں راستی یے کہ نوآبادیاتی وانِشت گیشتر نوآبادکار ءِ شِدّت ءُ پساتاں پدّر کنت بلے بازیں جاورھالے ءَ نوآبادکار ءِ کتگیں کارانی جواز اوں جوڈ بیت ۔ اے کار گوں پِگری ھُنرمندی ءَ بنت کہ سادگیں وانوکاں سما نہ بیت ، برھال اے زانگ الّمی اِنت کہ نوآبادیاتی جاورھال ءِ تہ ءَ آزات زھنی ءِ درشان چوں کنگ بیت ، پمیشکا الّمی انت کہ ما دنیگہ نوآبادیاتی زوراکی ءِ آماچیں ۔ نوں ما نوآبادکارانی نوکیں کمکار ءُ آزات زھنانی میان ءَ چوں تپاوت بہ کنیں ، وھدے کہ گلام ءُ واجہ یکّیں لڑ ءَ بوشت اَنت ،آیانی پجّارگ ارزان نہ بیت اے کار ھمینچو گران اِنت ھمینچو گیش الّمی اِنت ۔
اے جُست گوں انسانی زاتی جوڑاِشت ءَ بندوک انت ، انسانی زات چاگردی جوڑاِشتے ، ما ھرچ وڑیں وتی چاگرد ءِ پیدواراِنت، اے رد ءَ ھچ نپر سرجم ءَ آزات نہ اِنت نپری(انفرادیت) ءِ بزانت اوں چاگردی یے ، پد ءَ ھر نپر ءِ موضوعیت ءِ ردءُبند یک نہ بنت ، مئے زات یا جند ءِ ردءُبند چاگردی معروضءِ ھواری ءَ بندوکیءِ برورد ءَ بیت ۔ کجام اوں چیزے معروض ھما وھد ءَ جوڈ بیت وھدے آ مارا چہ اندر ءَ سان مند کنگ ءَ سوب مند بہ بیت مئے ھستانک ءِ اے منتک واکداری ءَ اسرءَ بیت کہ وتارا دنیا ءِ دیم ءَ پہ سوداگری ءِ ھوز ءَ پیش کنت ۔ ما درست وتی ،وتی چاگردی معروض جوڈ کنگ ءَ لاچار ءُ اے رد ءَ ھےچبر آزات نہ ایں ، بلے وتی معروض ءِ گچین کنگ ءَ آزاتیں آ دگہ گپّے کہ مردم وتی آزاتی ءَ سرپد مہ بنت ۔
نوں جست اے پاد کیت کی چاگرد ءَ کجام کجام معروض زاھر ءُ ھست انت؟۔ اگاں چہ ھمک راجدپتری اھد ءَ چاگرد ءِ چیز جتا جتا بنت ۔ بلے ایشانی یک ھمدپ نہ بیگ ءِ دروشمے شون دیگ بیت۔ اے دروشم لیکہ ءُ گپتمان ، ءُ اے پس ٹیم ءَ گوں نبشتہ کنگ بیت۔ بزاں کہ ھمک زمانگ (تری آ نوآبادیاتی بہ بیت یا دگہ یک نیمگی لیکہ ءُ گُپتمان بہ بنت ءُ دومی نیمگ ءَ مردم اے پس ٹیم ءِ، لیکہ ءُ گُپتمان چاگردی ءُ سیاسی بنت۔ آیاں راجدپتری ءُ ابرمی راستی جوڑ کن انت ءُ دیم ءَ کار انت۔ مردنی اے ابرمی اوں نہ بنت۔ چہ ایشانی برابری ءَ ایشاں اھد ءِ اے پس ٹیم ءِ زانت وتی زانشتی سُرپرانی مچانکی جاورھال ءَ ھوار بنت ۔ آئیڈ لوجی ءُ گُپتمان تاگت ءُ مکھمی ءِ سوب ءَ ترندیں واھشت سر کش انت ۔ بلے ایشی ءِ ایپسٹیم ءِزانت انسانی پگر ءِ ردوم ءَ ھبدار بنت۔ آئی ءِ وتی دروشم ءِ لیکہ ءُ گُپتمان ءِدست ءَ بیت۔ ھمے راستی ءَ سِلف کالونائزڈ بیت آ دنیا ءَھمے نگاہءَ چار اَنت کہ لیکہ ءَ درکار بیت۔ ءُ ھیال ءُ جیڑگاں بزانتے دنت۔ ھما کہ گُپتمان ءِ مکسد بنت۔ آیانی ارواہ لیکہ ءِ دست ءَ بنت ، بلے آ چریشی ءَ وش ءُ ھمیشی ءِ تہ ءَ وتی ءُ وتی راج ءِ رکّگ ءَ گند انت ، دومی نیمگ ءَ ھمایانی چاگردی معروض ایپسٹیم اِنت ،آ فری سِلف بنت ، آ دنیا ءَ ھما نگاہ ءَ چاراَنت کہ آ سرجمی ءَ انسانی پگری رسانک ءِ دست ءَ ودی بیت ، اے ھساب ءَ ما بچاریں ھر چاگرد ھمک زمانگءَ ایردست ءُ فری سِلف بنت اے تھنا گوں نوآبادیاتی اھد ءَ بندوک نہ اِنت ، تپاوت چہ نوآبادیاتی ءُ غیر نوآبادیاتی لیکہ ءَ ودی بیت ۔
آزات زھن زانت تِچک ءَچہ نوآبادکار ءِ ربیدگ ءَ زوراَنت ۔بلے نیکہ چہ وتی ربیدگ ءَ شموشکاری ءِ سبب ءَ۔ دوئیں ربیدگانی راستیں ءُ مھکمیں سیادی ءِ سبب ءَ آ گواچنی جھانگیری نگاہ ءَ پہ وت در چِن اَنت ۔ نیکہ آ وتی ربیدگ ءِ درچ ءَ گْوست ءِ منّوک تعصب ءِ آماچ بنت ، ءُ نیکہ چہ نوآبادکار ءِ دودمان ءَ سان مند ، آیانی زھنی سیادی چہ ربیدگی پِگری ،عملی ، ءُ ساچستی پیداوار ءَ برجا بیت۔ پمیشکا آ دوئیں ربیدگانی شرّیانی واھگدار ءُ نیزوریانی نکتہ چین کنوک بنت ۔ آ شرّی ءُ نیزوریانی ھیال ءَ چہ یک ربیدگے ءَ ناں بلکیں سرجمیں انسانی ربیدگ ءُ اے پس ٹیم ءَ چہ زور اَنت ۔
نوآبادکارپہ وتی نوآبادیاتی زہنیت ءِ درشان ءَ راجمانی ، روزیگی ، زانشتی ادارھاں درچِنت ، ءُ آیانی تہ ءَ وتی لیکہ ءِ توم ءَ کِش ایت ، جھانگیری نگاہ ءِ منّوک اِشانی بَدل ءَ آ وتارا آزاتیں ،پگری ءُ ، عملی منتک ءَ بندوک کن اَنت ۔ ھمے منتک یک اھدے ءِ اے پس ٹیم ءَ جوڈ کن اَنت ۔ اے نوآبادیاتی جاورھال ءَ چہ تچگ ءُ زھنی درگاھانی باھوٹ بوھگ ءِ عمل نہ اِنت بلکیں نوآبادیاتی لیکہ ءِ رندگیری نہ کنگ ، ءُ گواچنی انسانی زانت ءِ ربیدگ ءَ گوں بندوک بوھگ ءِ آزاتیں زھنی عملے۔
